Dlaczego chleb szkodzi ptakom

Puste kalorie i problemy zdrowotne

Chleb jest dla dzikich ptaków odpowiednikiem fast foodu: syci, ale nie odżywia. Brakuje w nim białka, tłuszczów i mikroelementów niezbędnych do rozwoju, lotu oraz termoregulacji. Ptaki karmione pieczywem słabną, częściej chorują, a ich młode nie rozwijają się prawidłowo. Dodatkowo resztki pieczywa zanieczyszczają wodę i sprzyjają rozwojowi bakterii oraz pleśni, co szkodzi całemu ekosystemowi.

Zwierzęta nie potrzebują przypraw i polepszaczy smaku 

Najmłodsze dzieci są przekonane, że to co im smakuje jest tak samo lubiane przez wszystkich innych. W nieco starszym wieku powinniśmy uświadomić sobie, że różne gatunki stworzeń mogą gustować w innym pokarmie, ale przede wszystkim mają różne potrzeby żywieniowe oraz budowę i funkcjonowanie układu pokarmowego. 

Nie bądźmy jak małe dzieci. Kiedy na wycieczce spotkamy np. kotka czy jeża, nie dzielmy się z nim wędliną z kanapki, czy kiełbasą. Kiedy jemy na powietrzu chipsy czy inną przekąskę jest duża szansa, że w naszym otoczeniu pojawi się latający towarzysz, który będzie nas prosił o możliwość przyłączenia się do konsumpcji. Chęć podzielenia się to naturalny odruch. Karmiąc biedne, głodne zwierze możemy mieć poczucie, że mu pomagamy, ale może być wprost przeciwnie i taką "pomocą" możemy tylko zaszkodzić. Zwierzęta nie są ewolucyjnie przygotowane do spożywania przetworzonej i przyprawionej żywności. 

Karmienie ptaków chlebem nie jest eko i nie wpisuje się w ideę "zero waste"

Inną motywacją, która popycha niektórych do dzielenia się swoim posiłkiem, na przykład z ptakami, jest chęć uchronienia jedzenia od zmarnowania. Niezależnie od tego ,czy mamy opory przed wyrzuceniem chleba do śmietnika, czy chcielibyśmy żyć w duchu zero waste, karmienie ptaków zbędnym chlebem nie jest dobrym rozwiązaniem. Dla ptaków żadne pieczywo nie jest wartościowym pożywieniem a chleb stary, spleśniały może dodatkowo wywołać u nich choroby. Jeśli mamy ogródek resztki jedzenia w tym chleb możemy spokojnie kompostować. Jeśli nie mamy takich możliwości lub nie czujemy się na siłach robić tego we własnym zakresie możemy bez wyrzutów umieścić je w pojemniku na odpady bio. Są one po to zbierane oddzielnie od innych śmieci aby mogły podlegać kompostowaniu a następnie zostać wykorzystane np. W formie nawozu do kwiatów. Nie zmiaruną się więc całkowicie.

Jeśli żal nam marnować pieczywa znajdziemy inne rozwiązanie tego tematu. Może następnym razem uda nam się kupić mniej pieczywa, wykorzystać to które nam pozostało na zapiekanki czy grzanki do zupy kolejnego dnia, wysuszyć i zetrzeć na bułkę tartą czy zamrozić i użyć w późniejszym czasie. Lista pomysłów na wykorzystanie nadmiarowego pieczywa jest długa, każdy może dopisywać do niej swoje rozwiązania, ale karmienie ptaków z pewnością nie jest jednym z nich. 

To samo dotyczy dań, czy półproduktów jak ugotowany makaron, ryż itp. Jeśli są one na tyle świeże by mogli jeść je ludzie, podzielmy się z innymi (np. umieszczając je w lodówce społecznej, jeśli mamy taką możliwość), zamroźmy na później lub wykorzystajmy do przygotowania innego dania. Jeśli upływ czasu sprawił, że już sami nie chcielibyśmy ich jeść nie dawajmy ich zwierzętom, a umieśćmy w kompostowniku / pojemniku na bio odpady gdzie pożywią się nimi organizmy mniejsze od ptaków czyli bakterii, grzybów czy dżdżownic. 

Jak i kiedy dokarmiać ptaki?

Jeśli chcemy dokarmiać ptaki to pamiętajmy o podstawowych zasadach. Dokarmiamy tylko zimą, kiedy naturalnego pokarmu jest mało zwłaszcza gdy śnieg i mróz utrudniają do niego dostęp. Dokarmiamy dopiero po czasie gdy migrujące ptaki, które zimują w ciepłych krajach zebrały się już do odlotu. Aby nie zachęcać ich do pozostania perspektywą gwarantowanego pokarmu a dożywiać jedynie te, które już zdecydowały się pozostać i mogą mieć problem z przetrwaniem zimy. Sezon na dokarmianie ptaków może rozpocząć się wcześniej lub później w zależności od pogody w danym roku. Zasadniczo wyznaczają go pierwsze przymrozki lub opady śniegu zwykle są to okolice połowy listopada. Dokarmianie w sezonie letni jest niewłaściwe ponieważ osłabia naturalne mechanizmy. Łabędzie i kaczki pozostają nad morzem także zimą, zamiast odlecieć do cieplejszych rejonów. Zwiększa to ryzyko wychłodzenia, głodu i chorób, a w konsekwencji obniża kondycję całych populacji.

Najlepiej gdy już zdecydujemy się na dokarmianie robić to regularnie aż do nadejścia wiosny. Ptaki szybko przyzwyczajają się do miejsca, w którym znajdują pokarm i gdy przestaje się tam pojawiać mogą mieć problem ze znalezieniem nowego. Wiadomo, gdy tylko wypoczywamy nad morzem nie możemy podjąć się takiego wyzwania osobiście, a jedynie liczyć na to, że kolejni przybywający nad morze turyści przejmą po nas pałeczkę.  

Czym NIE karmić żadnych gatunków ptaków: 

❌ pieczywo (chleb, bułki, sucharki itp.)
❌ chipsy, paluszki, frytki itp.
❌ resztki jedzenia zwłaszcza solonego i przyprawionego
❌ makaron, kasze, ryż 
❌ siemie lniane (ptaki mogą się nim dławić).

Czym można dokarmiać ptaki?

Odpowiedź na to pytanie podzielimy na dwie kategorie, chociaż część pozycji pokrywa się na obu listach, wróbelki i łabędzie wymagają jednak nieco innego podejścia. 

Czym można dokarmiać ptaki, których standardowo możemy spodziewać się w karmniku na parapecie cy w ogrodzie (mazurki, wróble, sikory, gołębie, kowaliki, dzięcioły itp.)

• ziarna: słonecznik niełuskany (najlepszy!), proso, owies, pszenica, gryka,
• orzechy: laskowe, włoskie, nerkowce – niesolone, nieprażone, posiekane,
• tłuszcze: kule tłuszczowe bez siatki (siatki są niebezpieczne),
• owoce (dla kosów, kwiczołów): pokrojone jabłka, gruszki, jarzębina, rodzynki (namoczone trochę w wodzie).
• gotowe mieszanki ziaren czy kule tłuszczowe, dostępne w sklepach zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowy

Czym można dokarmiać ptaki wodne: kaczki czy łabędzie – spotykane na plaży, stawach czy nad morzem: 

✔️ ziarna i zboża (owies, pszenica, kukurydza, ziarno słonecznika) 
✔️ warzywa (posiekana kapusta pekińska, sałata rzymska, marchew starta lub drobno pokrojona)
✔️ z myślą o ptakach wodnych przygotowywane są również gotowe karmy w postaci granulatu zapewniające im zbilansowaną dawkę odżywczych składników, ale raczej nie kupimy jej w osiedlowym sklepie, tylko będziemy musieli ją zamówić  w internecie.

Jak prawidłowo karmić łabędzie i kaczki? 

Pokarmu nie należy wrzucać do wody. Ponieważ jedzenie wrzucone do wody gnije, zanieczyszcza akwen i powoduje zakwity glonów. 

Należy podawać niewielkie porcje, np. garść pokarmu na kilka ptaków. Ma być to tylko wsparcie, nie pełne żywienie. 

Dlaczego niezależnie od pory roku nie ma potrzeby dokarmiania mew? 
 

W kontekście dokarmiania ptaków wodnych warto uświadomić sobie różnice, która nie jest dla wszystkich oczywista. Łabędzie i kaczki mogą wymagać naszego wsparcia, natomiast dokarmianie mew jest zupełnie niepotrzebne.

Skąd ta różnica? Łabędzie mają bardzo ograniczoną dietę zimą. Żerują głównie na roślinach wodnych, miękkich trawach, młodych pędach roślin i drobnym pokarmie z płytkiej wody.
Zimą roślinność w akwenach wodnych zanika, płytka woda zamarza, znalezienie pokarmu robi się trudne lub niemożliwe, zwłaszcza dla młodych lub osłabionych osobników. Dodatkowo łabędzie posiadają ciężkie ciało, przez co wzniesienie się do lotu to dla nich spory wydatek energetyczny. Nie są tak mobilne jak mewy, mają mniejszy zasięg lotu w poszukiwaniu pokarmu.

Mewy łatwo same znajdują pokarm nawet w trudnych warunkach i są pod tym względem jednymi z najlepiej przystosowanych ptaków. Żywią się rybami, mięczakami, a nawet padliną i resztkami po rybach. Potrafią przemieszczać się szybko i na duże odległości, na przykład podróżując za ławicami ryb. Żerują na morzu, które nie zamarza w całości nawet zimą przez co ich możliwości zdobywania pokarmu nie zmieniają się znacząco niezależnie od pory roku. 

Dokarmianie mew jest wręcz niewskazane ponieważ przyciąga duże stada i prowadzi do agresywnych zachowań. Osłabia ich naturalne mechanizmy żerowania. Zwiększa też konflikty z innymi ptakami i sprzyja rozprzestrzenianiu chorób w dużych skupiskach ptaków. Dlatego przydonicy między innymi z WWF Polska przekonują, że mewy świetnie poradzą sobie same.

Niepożądani goście i śmieci

Łatwo dostępne jedzenie przyciąga nie tylko ptaki. Dziki, lisy czy mewy szybko uczą się, że człowiek oznacza pokarm. Zaczynają przeszukiwać kosze, podchodzić do zabudowań i tracić naturalną ostrożność. Taka sytuacja jest niebezpieczna zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt.

Dlatego by dbać o przyrodę powinniśmy pamiętać o tym, by zabezpieczyć śmietniki tak by zwierzęta nie miały do nich dostępu. Na kempingach, w miejscacha w których mogą pokawić się niedźwiedzie, zapasy żywności trzeba przechowywać w zamykanych metalowych skrzyniach. Nad polskim morzem nie ma takiej potrzeby. Są tu jednak inne zwierzęta żyjące na pograniczu natury i cywilizacji. Można tu spotkać lisa czy grupę dzików. Nie stanowią one przeważnie dla nas zagrożenia, ale nie powinniśmy zachęcać ich do wkraczania w głąb miasta w poszukiwanie jedzenia, aby nie ryzykowały na przykład bycia rozjechanym przez samochód.  Dlatego nie powinniśmy wrzucą resztek jedzenia czy zabrudzonych nim opakowań do śmietników, które znajdują się na zewnątrz i nie są zamykane chociaż zwykłą klapą.

Ptaki czy inne zwierzęta próbują zjadać resztki jedzenia z opakowań nie tylko zaśmiecają okolice i jedzą pokarm, który jest dla nich szkodliwy. Zagrożenie może stanowić też samo opakowanie, które może utkwić zwierzęciu na głowie czy w przełyku. Podobnie temat może wyglądać w przypadku nakrętek od butelek czy ich fragmentów. Niektórych frustruje to, że przy piciu z butelki plastikowej nie mogą pozbyć się do końca zakrętki, ale warto znieść taką niedogodność w związku z tym, że plastikowe zakrętki stanowią bardzo duży procent śmieci w morzach i oceanach i są często zjadane przez zwierzęta w tym ptaki morskie, które często mylą plastikowe cząstki z pożywieniem, a nawet karmią nimi pisklęta. Połknięty plastik może prowadzić do zatkania przewodu pokarmowego, niedożywienia, a nawet śmierci zwirzęcia. 

Karmienie zwierząt jako dobra zabawa

Dzieci lubią karmić zwierzęta i jest to dla nich atrakcja, ale aby nie była to zabawa kosztem zwierząt należy podejść do tematu odpowiedzialnie. Karmić jedynie odpowiednim pokarmem i we właściwym czasie. Odpowiednie warunki zapewnia na przykład Gdański Ogród Zoologiczny. Znajduje się tu mini zoo, w którym przebywają zwierzęta oswojone z ludźmi jak kozy czy osiołki. Można tu kupić porcję specjalnie przygotowanego dla nich pokarmu i w ilościach kontrolowanych przez ich opiekunów. Dzieci mogą karmić i głaskać zwierzęta w bezpiecznych dla wszystkich warunkach i z korzyścią dla obu stron. 

Zasada: obserwuj z szacunkiem — nie karm i nie dotykaj

Dzikie zwierzęta, takie jak foki, lisy czy jeże, nie są domowymi pupilami. Zbliżanie się do nich, próby głaskania czy robienia zdjęć z bliska powodują stres i mogą prowadzić do urazów. Foka odpoczywająca na plaży nie potrzebuje ratunku, lecz spokoju.
Podczas spacerów — od sopockiego molo po granicę Gdańska — warto zatrzymać się, zachować dystans i po prostu obserwować. To bezpieczne, etyczne i naprawdę wystarczające, by doświadczyć kontaktu z naturą.

Zostaw naturze naturalne warunki

Nie tylko ptaki wymagają naszej rozwagi. Równie ważne są drobne zwierzęta i owady, które współtworzą nadmorski ekosystem.

Jeże i liście — mały azyl wśród ludzi

Jeże potrzebują stert liści i gałęzi, a nie idealnie wykoszonych trawników. Jesienią warto zostawić w ogrodzie na działce czy w przestrzeniach miejskich trochę liści — to naturalne schronienie na zimę.
W Radisson Blu Sopot pielęgnujemy zieleń z poszanowaniem mikrofauny. Część terenów wokół hotelu pozostaje celowo „dzika”, aby wspierać bioróżnorodność.

Łąki kwietne zamiast krótkich trawników

Łąki kwietne w miastach są schronieniem i stołówką dla pszczół, motyli i innych zapylaczy. Ograniczenie koszenia sprzyja różnorodności gatunkowej i poprawia warunki bytowania pożytecznych owadów. W Polsce coraz częściej widać takie inicjatywy — również w Trójmieście np. część przestrzeni zielonych pomiędzy jezdniami jest pozostawiana a kosi się jedynie wąskie pasy najbliżej jezdni. To realna pomoc dla owadów oraz estetyczna, naturalna przestrzeń dla mieszkańców i gości.

Dlaczego pszczoły w mieście radzą sobie często lepiej

Na obszarach wiejskich dominują monokultury kwitnące krótko i nie zapewniające stałego, zróżnicowanego pożytku. W miastach, zwłaszcza nadmorskich, pszczoły mają do dyspozycji rozmaite źródła pyłku i nektaru: rośliny balkonowe, rabaty parkowe, ogrody hotelowe i łąki kwietne. W Radisson Blu Sopot dobieramy rośliny przyjazne zapylaczom i ograniczamy intensywność koszenia, aby zapewnić owadom spokojne warunki do żerowania. 

„Swobodny dostęp do pożywienia” — co to znaczy

Każdy gatunek ma w naturze to, czego potrzebuje:

• mewy: ryby i drobne skorupiaki,
• kaczki: rośliny wodne i owady,
• łabędzie: rośliny wodne, glony i drobne bezkręgowce,
• dziki: korzenie, owoce i owady,
• jeże: ślimaki, larwy i owady,
• pszczoły: pyłek i nektar.

Dokarmianie „sztucznym” pokarmem zaburza ten cykl. Zwierzęta przestają szukać naturalnych źródeł pożywienia, gubią instynkt i uzależniają się od człowieka. Dlatego nie karmimy dzikich zwierząt, nawet jeśli mamy poczucie, że w ten sposób pomagamy.

Małe gesty, duży efekt

Każdy z nas może realnie wspierać przyrodę, zarówno podczas wypoczynku nad morzem jak i na co dzień:

• nie karm ptaków i dzikich zwierząt pieczywem,
• zachowuj dystans i nie zbliżaj się do dzikich zwierząt,
• do ogrodu, na balkon czy do skrzynki na parapecie, wybieraj rośliny miododajne i wspieraj łąki kwietne,
• zostaw w ogrodzie lub na osiedlu trochę liści i gałązek na zimowy azyl dla jeży,
• ogranicz plastik, segreguj odpady, korzystaj z butelek wielorazowych,
• nie wyrzucaj resztek jedzenia i opakowań po jedzeniu do otwartych, niezabezpieczonych  koszt umieszczonych na zewnątrz 
• inspiruj innych dobrym przykładem.

Radisson Blu Sopot — blisko natury, z troską

Nasz hotel znajduje się około 250 metrów od plaży, w otoczeniu zieleni i terenów rekreacyjnych. Promujemy zrównoważoną turystykę: rozsądnie gospodarujemy zielenią, wspieramy naturalną roślinność i edukujemy gości, jak cieszyć się Bałtykiem z poszanowaniem środowiska.

Poznaj filozofię i ofertę hotelu - przeczytaj więcej w naszym blogu. 
Najlepszy gest dla przyrody to często ten, którego nie wykonujemy. Rezygnacja z karmienia ptaków chlebem, zachowanie dystansu wobec dzikich zwierząt oraz przyjazne przyrodzie praktyki ogrodowe naprawdę działają. W Radisson Blu Sopot łączymy komfort wypoczynku z dbałością o lokalny ekosystem, bo luksus może iść w parze z odpowiedzialnością.